Бөтүҥҥэ оҕуруот аһын үүннэриинэн дьарыктанар бааһынай хаһаайыстыбалаах Степановтар быйылгы хомуурдара түмүктэнэн эрэр. Дьиэ кэргэн улахан хаһаайыстыбатын билигин уоллара Семен Семенович салайар.

Бөтүҥҥэ 1998 сылтан оҕуруот аһын олордуунан дьарыктанар Степановтар быйылгы хомуурдарын түмүктээн эрэллэр. Моркуоп, сүбүөкүлэ, хортуоппуй хомулунна, аны хаппыыста сороҕо хаалла. Ыал ийэтэ Елена Николаевна маҥнай саҕалыылларыгар оччолорго «Победа» сопхуоска буҕаалтарынан, оттон аҕалара Семен Николаевич сыбаарсыгынан үлэлииллэрэ. 90 — ус сыллар уустук кэмнэригэр дьиэ кэргэн бэдэрээтинэн үлэтин сэҥээрэн, өрүс уҥуор Кыһыл Кэккэҕэ сир ылан, маҥнай хаппыыста олордон саҕалаабыттара. Эһиилигэр урбаанньыт буоланнар, дьиэ кэргэн улахан үлэтэ саҕаламмыта. Оччолорго улуус баһылыга Дмитрий Наумов үлэлиэн баҕалаах ыалга кыра тыраахтары биэрэн хаһаайыстыба үлэтэ биллэ чэпчээбитэ. Ити курдук оҕуруотчут ыал бэйэ хаһаайыстыбатын тэринэн 20-тэн тахса сыл үлэлээн — хамсаан кэллэ. Билигин үлэни 2015 сыллаахха бааһынай хаһаайыстыба салайааччыта буолбут уоллара Семен Семенович, уолаттар Андрей Семенович, Николай Семенович, ыал аҕа баһылыга Семен Николаевич тырахтарыыс, Елена Николаевна докумуон үлэтин толорооччу быһыытынан сүрүннүүллэр. Биэс сыллааҕыта «Саҕалааччы фермер» граныгар тиксэннэр, тиэргэннэригэр оҕуруот аһын харайар ыскылаат баар буолбута.  Оттон кэнники сылларга  «Бөтүҥ» ТХПК салайааччыта Дмитрий Левин 9 гектар сири уларсан, үлэ — хамнас өссө элбээбитэ.

Үлэ саас арассаада олордуутуттан саҕаланар, нэһилиэнньэ да дэлэйдик ылар. Оттон сайыҥҥы үлэҕэ хара маҥнайгыттан тэриллибит, өрөспүүбүлүкэҕэ үс төгүл кыайыылааҕынан ааттаммыт дьиэ кэргэн лааҕырын көмөтө улахан.

Билигин аны сиэннэр, атын да оҕолор алтыс кылаастан саҕалаан оскуоланы бүтэриэхтэригэр диэри киирэннэр үлэлииллэр. Лааҕыр арыллыытын, сабыллыытын тэрээһиннэрэ, минньигэс аһынан күндүлээһин, ытык сирдэри, пааматынньыктары ыраастааһын,  сир аһын хомуйуу оҕолору куруук үөрдэр. Оҕуруот аһынан дьарыктаныы маҥнайгы сылларга дойдуга үлэ, харчы суох кэмнэригэр биир быыһанар суол, оттон билигин биэнсийэлээх дьоҥҥо эбии дохуот буолар. Ону таһынан дьарыктаах буолуу, оҕолор, сиэннэр улахан дьону батыһа сылдьан үлэҕэ үөрэнэллэрэ, харчы хантан кэлэрин өйдүүллэрэ — иитии биир көрүҥэ. Нэһилиэктэрин, улуус киинин олохтоохторун саас арассааданан, күһүн оҕуруот аһынан хааччыйаллара эмиэ улахан көмө. Оҕуруот үлэтинэн дьарыктанар ыал тыа сиригэр олорор дьон тиэргэннэригэр бэйэлэригэр анаан оҕуруот аһын, саатар хортуоппуйу олордоллоругар баҕалара улахан.

«Кыра эрдэхпиттэн дьоммор көмө буолан, оҕуруот үлэтин бары өттүттэн көрөн — истэн, үлэлээн — хамсаан, эппинэн -хааммынан билэн улааппытым. Оскуолам кэнниттэн ити хайысханан тыа хаһаайыстыбатын техникумугар агроном идэтигэр үөрэммитим. Бүтэрээт бааһынай хаһаайыстыба салайааччыта буолан, билигин хаһаайыстыбабытын  сүрүннүүбүн. Тиэргэммитигэр 8 х 14 кээмэйдээх оҕуруот аһын харайар ыскылааты туттубуппут. Тутуубун ыытыам иннинэ Сэргэ Бэскэ хортуоппуйга элбэх ыһыылаах Фоминнарга бара сылдьан көрөн — истэн кэлбитим. Билигин хортуоппуйунан барар былааннаахпын. Хаһаайыстыбанан дьарыктанар киһиэхэ бэйэ бас билэр сирдээҕэ ордук этэ. Оҕуруот аһын үүннэрии сүрүннээн илии үлэтин күүһүнэн барар, ол иһин инникитин уу ыстарар ситими, сыыс отун ыраастыыр ньыманы толкуйдуом», — диэн этэр эдэр фермер Семен Степанов.

Алтана Артемьева
Источник