Чурапчы улууьа 17 нэьилиэктээх, тыа хаьаайыстыбанан дьарыктанар улуус. Бу бугунну суруйар наьилиэгим, улуус кииниттэн наьаа ыраа5а суох федеральнай трасса кытыытыгар турар Болтоҥо нэһилиэгэ, сирэ-уота, оттуур ходуһата киэҥинэн, Таатта, Түөйэ, Нуучча, Наммара үрэхтэри миинэ сытарынан, уута-хаара дэлэйинэн сүөһү, сылгы ииттэргэ олус табыгастаах. Сэбиэскэй кэмҥэ Субуруускай аатынан сопхуос Болтоҥотооҕу отделениета сүөһүтүн, сылгытын ахсаанынан улууска инники күөҥҥэ сылдьыбыта, үүттэн, эттэн элбэх дохуоту киллэринэрэ.
Сопхуостар үрэллэн, чааһынайынан барыыга олохтоохтор ынах сүөһүгэ, сылгыга элбэх паайга тиксисибиттэрэ. Ол эрээри, ордук кэнники кэмҥэ, бу нэһилиэк үүт ыаһыныгар хаалыылаахтар ахсааннарыгар сылдьар. Биричиинэтэ—сүөһү көрөр-истэр көлүөнэ сааһыран үлэттэн туорааһына, сүөһү ахсаана аччааһына, онуоха эбии саҥа оскуола тутуута быһаарыллыбакка, үлэ миэстэтэ аччыы туруута. Онон дьон-сэргэ киин сирдэргэ көһүүтэ эмиэ оруолу оонньуур.
Билигин саҥа оскуола тутуллан, оскуола-саад статуһун ылан үлэлииргэ, оҕолор көспөккө үөрэнэллэригэр усулуобуйа үөскээбитэ олохтоохторго сүөһү ииттинэллэригэр, онтон дохуот ылылларыгар кыаҕы үөскэттэ. Дьэ, ол иһин быйыл күһүн бу нэһилиэккэ кэнники сылларга буолбатах үчүгэй көстүү, элбэх саҥа хотоннору туттан олоххо киллэрии бэлиэтэннэ. Ол курдук, саҥа хотоннорго быйыл кыһын Гаврил Кузьмин 22 сүөһүнү, ол иһигэр 9 ынаҕы, Макар Кобяков 18 сүөһүнү, ол иһигэр 6 ынаҕы, Константин Кривошапкин 16 сүөһүнү, ол иһигэр 7 ынаҕы, Дмитрий Местников 14 сүөһүнү, ол иһигэр 5 ынаҕы, Дмитрий Ефремов 13 сүөһүнү, ол иһигэр 5 ынаҕы, Петр Седалищев 11 сүөһүнү, ол иһигэр 6 ынаҕы саҥа хотоҥҥо кыстатыахтара,
Болтоҥолорго саҥа хотонноох хаһаайыстыба элбиир, сүөһү ахсаана эбиллэр. Быйыл оттооһуҥҥа 1895 туонна былааннаахтарын 2179 туоннанан, ол эбэтэр 115 бырыһыан толордулар. Сүөһү ахсаана 1208, ол иһигэр ынаҕа 362 буолла. Үлэлииргэ-хамсыырга, үрүҥ илгэни дэлэтиигэ соруктанан, саҥа хотоҥҥо киирбит хаһаайыстыбаларга сүөһүлэрэ этэҥҥэ туран үрүҥ илгэни үрүлүччү ыылларыгар баҕарабыт.
ГАУ РС(Я) «Центр «Мой бизнес»