Билиҥҥи кэмҥэ олохпут наһаа түргэнник сайдар. Ону кытары тэҥҥэ дьон булугас өйдөөхтөрө, талааннаахтара, сатабыллаахтара, түргэн туттунуулаахтара бэйэ дьыалатын саҕалыыллар. Бэйэ дьыалатын таба тайанан, тобулан, сөпкө хардыылыахха наада. Биһиги улууска биир ураты дьарыктаах киһинэн — Евгений Ильин буолар. Кини хомуйан оҥорбут кытыанын сироба дьаҥ турбут уустук кэмигэр хас биирдиибитигэр туохха да тэҥнэммэт көмүскэл буолар. Сахабыт сирин кытыаныттан оҥоһуллубут кытыан сироба биһиги улууска «Бэллэкэ» маҕаһыыҥҥа атыыга баар.
Евгений Бүлүү Эбэ биэрэгин үрдүгэр күн тахсыытын кэрэ көстүүлэрин, күн киириитин кистэлэҥнэрин көрө, хайгыы, интэриэһиргии улааппыт буолан, Кэлтэгэй ойуурдарынан сир астаан, оонньоон-көрүлээн оҕо сааһа ааспыт буолан бэрт кыратыттан айылҕаҕа чугас, окко-маска сыһыаннаах буола улааппыта. Ону тэҥэ улуус биир улахан, тутаах тэрилтэтэ мастан оҥорон таһаарар Промкомбинат кинилэр түөлбэлэрин киин тэрилтэтэ этэ. Онон күннэтэ көрөр маһын уустара, ньиргиччи үлэлиир промкомбинатын сибиэһэй, тыырыллыбыт мас сытынан дыргыйар эйгэтэ кини олоҕор улахан суолталаах буолбута. Евгений улаатан баран мастан уһанар дьарыкка умсугуйбута, «Мастан» диэн сыах арыммыта. Дьиэҕэ, хаһаайыстыбаҕа аналлаах олус туһалаах тэриллэри оҥорон атыылыыр.
Ону таһынан ойуур отун-маһын эмтээх свойстволарын көрөр, үөрэтэр, чинчийэр. Күн бүгүн кини кытыантан оҥорбут сироптара СӨ«Государственнай региональнай стандартизация, метрология, кэтээн көрүү киинин” федеральнай бюджетнэй тэрилтэ көрүүтүн ааһан, көҥүлүн ылан атыыга таҕыстылар.
— Евгений, туохтан төрүөттэнэн үүнээйини интэриэһиргиир буолбуккунуй? Тоҕо чопчу кытыаны талан сироп оҥордуҥ?
— Мин оҕо эрдэхпиттэн тугу эрэ айарбын, чинчийэрбин, оҥорорбун олус интэриэһиргиибин, сөбүлүүбүн. Холобура, мас сытын олус сөбүлүүбүн. Уһанарбын туохтааҕар да ордоробун.Мастарыскыайбар мас сытын наһаа сөбүлүүбүн.Киһи доруобуйатыгар туһалаах эмп-том эмиэ үүнээйигэ, маска баар дии саныыбын.
Бэйэм кэллиэгэбин, биллэр эмчит, илбийэн эмтиир Анатолий Николаевич Егоровы эмтиирин, куурустарга баран үөрэнэрин олус интэриэһиргээн элбэхтик ыйыталаһарым, кэпсэтэрим. Киниттэн үөрэммитим. Билигин да сибээспин быспаппын, кэпсэтэ турабын.
Өссө биир түгэн миигин бу дьарыкка сирдээбитэ диэхпин баҕарабын. Сиргэ бултуу барбыппыт. Быакай диэн сиргэ булчут, урут успуордунан утумнаахтык дьарыктаммыт, идэтинэн ветеринар Иван Никонович Куприянов кыһыннары-сайыннары айылҕалыын алтыһан бултуур. Арай ол бултуу сылдьан хонор буоллубут. Мин оруобуна үөһүм туолан сылдьыбыта. Уйбаан от иһэҕин дуо диэн ыйыппыта. Уонна дөлүһүөн силиһин уутун иһэрдибитэ. Күн устата кэлэ-бара иһэ сылдьаар диэбитэ. Мин ити дөлүһүөн силиһин уутун иһэн баран доруобуйам тупсан, өр кэмҥэ үөһүм отой туолбакка сылдьыбыта.
Уйбаан сиргэ баар дьиэтэ иһирдьэнэн-таһырдьанан истиэнэтигэр барыта от арааһа хатарыллан турар этэ. Мин интэриэһиргээммин Уйбаантан ыйыталаспытым, хайдах стерильнайдык оҥорору көрдөрбүтэ. Онтон ыла улаханнык интэриэһиргээн үүнээйини, эмтээх оттору үөрэтэн, хасыһан барбытым. Билигин да бу үтүөкэн киһини кытары билсэбин, элбэххэ үөрэнэбин.
Оттон тоҕо кытыаны талан сироп оҥордуҥ диир буоллахха, кытыан саамай күүстээх үүнээйи. Билигин дьаҥ турбут кэмигэр дьоҥҥо-сэргэҕэ доруобуйаны бөҕөргөтөргө саамай наадалаах дии саныыбын.
Бэйэм уот ситимин тэрилтэтигэр ВВРЭС-кэ үлэлиибин. Кыһын, сайын бырысыакаҕа ыыталлар. Үрдүк күүрүүлээх линияҕа үлэлиибит. Бырысыаканы кэрдэргэ, кэрдиллибит үүнээйини туһаҕа таһаарарга тэрилтэбиттэн көҥүл ылбытым. Онон, кытыаны дьиэ таһыттан, чугас, элбэх сырыылаах сиртэн хомуйбаппын, быспаппын. Ыраах, тэйиччи сытар бырысыакалартан ылыллыбыт ыраас үүнээйилэр. Хомуйарбар, быһарбар үксүн хоту өттүн тутуһабын.
Үүнээйинэн дьарыктанарбар бэйэм учаастак ылан лаборатория оҥостубутум. Онон, анаан-минээн тэринэн, сыаллаах-соруктаах үлэлиибин. Бу күһүҥҥэттэн самозанятай буолбутум. Кытыаннарбын сиидэлиир емкоска кутан, ыган ылабын.
Ону анал иһиттэргэ кутан тарҕатабын. Аан бастаан СӨ “Государственнай региональнай стандартизация, метрология уонна кэтээн көрүү киинэ” федеральнай бюджетнай тэрилтэҕэ илдьэн бэрэбиэркэлэтэн, анал көрүүнү ааһан көҥүл биэрбиттэрэ. Билигин атыыга «Бэллэкэ» маҕаһыыҥҥа баар, 1 устууката-500 солкуобай. Састаабыгар кытыан ото уонна отоно, саахар, уу, лимоннай кислота баар. Бу сироп киһи доруобуйатын бөҕөргөтөр, иммунитетын күүһүрдэр, күүс-сэниэ эбэр. Сиробу күҥҥэ үстэ кыра ньуоскунан иһиэххэ сөп. Алта ыйга диэри сөрүүн, хараҥа сиргэ ууран харайыахха сөп, — диэтэ.
Маннык дьарыктаах, инникигэ элбэх былааннаах, билэр-көрөр, сайдар баҕалаах ыччаттарбыт атыттарга холобур буолаллар. Евгений оҥорон таһаарбыт кытыантан сироба билиҥҥи кэмҥэ саамай тоҕоостоох уонна туһалаах. Онон, дьон-сэргэ сэҥээриитин улаханнык ылыаҕа диэн бүк эрэнэбин.
Валентина ФИЛИППОВА
Екатерина Николаева
ГАУ РС (Я) «Центр «Мой бизнес»