Ааспыт сыл бүтүүтэ улуус дьаһалтатын ис тутулугар уларытыы киллэриллэн урбаан хайысхатын салайар салаа сабыллыбыта. Урбааны уонна туризм сайдыытыгар үлэлэhэр боломуочуйа саҥалыы тэриллэр муниципальнай бүддьүөт тэрилтэтигэр бэриллибитэ.

Олунньу ыйга Аллараа Бэстээххэ саҥа 1000 кв.м иэннээх биисинэс-инкубатор дьиэтэ үөрүүлээх быһыыга-майгыга аһыллыбытын хаһыаппытыгар сырдаппыппыт. Бу тэрилтэҕэ сыл саҥатыттан дириэктэринэн Николай Скрябин ананан үлэтин тэтимнээхтик саҕалаата.

Бүгүн биһиги үлэтин саҥа саҕалаан эрэр биисинэс-инкубатор туһунан билиһиннэрэр сыалтан тэрилтэ дириэктэрин Николай Скрябины кытары кэпсэтиибитин билиһиннэрэбит.

‒ Николай Николаевич, тэрилтэҕитигэр хас үлэһиттээххит?

‒ Тэрилтэбит ыстаатыгар бэйэбин таhынан 4 үлэһиттээхпит. Бырайыактары оҥоруу менеджеринэн Николай Прокопьев,  юрист-профконсультанынан Леонид Кириллин, буҕаалтырынан Мария Владимирова уонна улуустааҕы урбааны өйүүр киин филиал салаайыччыта Айталина Находкина буолан үлэлиибит.

‒ Үлэҕит сүрүн хайысхаларын сиһилии билиһиннэрэ түс эрэ.

‒ Бастакытынан, улууспут олохтоохторун, ол иһигэр урбаанньыттары уонна оскуола үөрэнээччилэрин урбаанньыт буолуу ымпыгар-чымпыгар үөрэтии, үлэ сана хайысхаларын билиһиннэрии буолар. Итиниэхэ биһиги баҕалаах дьону урбаан сүрүн хайысхаларыгар үөрэтиигэ бэйэбит СӨ Биисинэс оскуолатыгар анаан-минээн үөрэнэн сэртипикээт ыллыбыт. Итини сэргэ Россия араас куораттарыттан үөрэтэр исписэлиистэри ыҥыран үөрэттэрэбит. Билигин улууспут оскуолаларын иһинэн биисинэс-инкубатордар тэриллэн Табаҕаҕа, Төхтүргэ, Павловскайга уонна Майаҕа академик В.П.Ларионов аатынан 1 нүөмэрдээх орто оскуолатыгар күн бүгүн ситиһиилээхтик үлэлии сылдьаллар. Биһиги Биисинэс-инкубаторбыт бу оскуолалары кытары ситимнээхтик үлэни ыытар былааннаах. Үөрэх дьыла түмүктэннэҕинэ оҕолорго сайыҥҥы ыйдарга Биисинэс-лааҕыр тэрийэр баҕалаахпыт.

Иккиһинэн, Биисинэс-инкубатор резиденнэрин хаҥатыыга үлэни ыытыы. Билиҥҥи туругунан,  15 резидент баар. Толору миэстэбит ‒ 25. Онон 10 миэстэ саҥа резиденнэргэ аһаҕас. Түгэнинэн туһанан улууспут предпринимателлэрин, олохтоохторун кэлэн билсэргитигэр уонна биһиги тэрилтэбит иһинэн резидент буолан киирэргитигэр ынырабын. Интэриэһиргиир дьону сиһилии биһиэхэ кэлэн билсиэххитин,  сүбэлэтиэххитин сөп. Биһиги исписэлиистэрбит эһиэхэ интэриэһиргиир ыйытыыларгытыгар толору эппиэттэри биэриэхтэрэ. Резиденнэргэ Биисинэс-инкубатор араас өҥөлөрү оҥорор. Холобур, улуус административнай киинигэр Аллараа Бэстээх бөһүөлэгин ортотугар турар толору хааччыллыылаах саҥа дьиэҕэ босхо кэриэтэ (1 кв.м. ‒100 солк.) офис  хоһун арендаҕа биэриэхпитин, бухгалтерскай, юридическай, граннарга, субсидияҕа кыттыыга көмө уонна да атын урбаан хайысхаларыгар көмөлөрү оҥоруохпутун сөп.

Үсүһүнэн, биһиги тэрилтэ сүрүн сыалынан-соругунан улууспутугар урбаан уонна туризм хайысхаларын сайыннарыыга биир кэлим үлэни ыытыы, тэрийии буолар. Кэлин сылларга нэһилиэктэргэ бу хайысхаларынан былааннаах үлэ саҕаланна.  Дьарыктаах буолуу киинин, нэһилиэннньэ социальнай көмүскэллээх буолууга управлениетын нөҥүө дьон бэйэ дьарыктаах буолуутугар араас өҥөнү көрөллөр, ону таһынан саҥа үлэтин саҕалаабыт урбаанньыттарга улуус таһымыгар, өрөспүүбүлүкэҕэ араас граннар, субсидиялар көрүллэллэр. Билигин улууспутугар туризм салаатын сайдыыта мөлтөх. Дьиҥэр биһиги улууспут куораттан чугаһа, суоллар аартыктарыгар турара туризм сайдарыгар улахан олугунан буолуон сөп. Онон туризм сайдарыгар усулуобуйа баарын мүччү тутуо суохтаахпыт диэн санаалаахпыт уонна инникитин ылсыһан үлэлиир былааннаахпыт. Нэһилиэктэргэ олох-дьаһах өҥөлөрүн оҥорор кииннэр арыллыыларын туруорсабыт уонна үлэлэһэбит. Бу кииннэр нэһилиэккэ урбаан сайдар төһүү күүс буолуохтаахтар. Ону нэһилиэктэр баһылыктара өйдүүллэр уонна өйүүллэр. Уопсайынан урбаан Аллараа Бэстээххэ эрэ буолбакка, нэһилиэктэргэ эмиэ сайдыахтаах, оннук усулуобуйа онорорго үлэлэһэр былааннаахпыт.

‒ Аччыгый биисинэһинэн дьарыктаныан баҕалаах дьон сир ахсын бааллар. Кинилэргэ тугу сүбэлиэҥ этэй?

‒ Улууспут, бастатан туран, география өртүнэн саамай табыгастаах сиргэ турарын, улахан логистическай ситимҥэ киирсэрин, инникитин бөдөҥ тырааныспар киинэ  буолар кыахтааҕын таба туһанан бэйэ дьыалатын арынарга усулуобуйа баар. Биһиги улууспут сиринэн-уотунан   автомобильнай, тимир суол, уу тырааныспардара ааһалларынан биисинэс атаҕар туруутугар, сайдарыгар, тэнийэригэр усулуобуйа баар. Тимир суол, өрүс порда тутуллан киирэригэр урбаан күүстээх, тэтимнээх сайдыыта саҕаланыаҕа. Онуоха биһиги урбаанньыттарбыт бэлэм буолуохтаахтар.  Биисинэс-инкубатор  улуус урбанньыттарын   сайдар киининэн буолуохтаах. Саҥа саҕалааччыларга сүбэ-ама, өйөбүл буоларга бэлэммит. Биисинэс-инкубатор баарын дьон-сэргэ билиэхтээх, нэһилиэнньэҕэ оҥорор өҥөлөрүнэн толору туһаныахтаах.

‒ Эһиги тэрилтэҕит социальнай ситимнэргэ баарын билэбит. Ол туһунан билиһиннэриэҥ?

‒ Биһиги инстаграмҥа @mk_biznes страницалаахпыт. Онно сонуннарбытын, резиденнэрбит үлэлэрин тустарынан, урбаан хайысхатыгар сыһыаннаах тэрээһин буоларын билиһиннэрэбит. Субсидия балаһыанньата онно тахсыаҕа уонна саайт inkubator.b14.ru киирэн ааҕын. «Эркээйи» хаһыакка эмиэ анал рубрика аһыахпыт.

‒ Аадырыскыт ханныгый?

‒ Үлэбит чааһа  бэнидиэнньиктэн бээтинсэҕэ диэри  9 – 18 чааска диэри (эбиэппит 13 ‒  14 чааска)  күүтэбит. Аадырыспыт: Аллараа Бэстээх бөһүөлэгэ, Ленин аатынан уулусса 36/4 №-рэ.

Кэпсэттэ Алена ДОКТОРОВА.