Сахалыы сувенирдары оҥорор мастарыскыайдаах Сардаана Олесова олус сүргэтэ көтөҕүллэн биһиэхэ киирэ сырытта. Кини «Мой бизнес» киинтэн көмө ылан, бэйэ дьыалатын кэҥэттэр буолбут. Ол курдук, Сардаана Николаевна сувенирдары уонна харысхаллары оҥорор үлүһүйүүтүн хайдах дьоҕус биисинэскэ тиийэ үүннэрбитин туһунан кэпсээтэ.
Олесовтар урбаанынан дьарыктаммыттара 10 тахса сыл буолбут. Кинилэр улуустарга таһаҕас таһар тэрилтэлээхтэр эбит. Сардаана Николаевна уруһуй учуутала идэлээх, оскуолаҕа үлэлии сылдьан бэйэ дьыалатын сайыннарарга сананан, үлэтиттэн уурайбыт. «Мин өйдөбүнньүк бэлэхтэри, харысхаллары, дэйбиирдэри оҥорорбун сөбүлүүбүн, кэргэним Иннокентий Семенович эмиэ мин курдук тугу эмэ оҥорботоҕуна илиитэ «кыһыйар». Ол иһин бу дьыалабытын ылсан дьарыктаныахха диэн, 2018 сылтан мин ИП быһыытынан регистрация ааһаммын, үлэбитин саҕалаабыппыт. Үлэбитигэр төрүт сахалыы уһаныы албастарын уонна матырыйаалларын туһанабыт. Кэргэним тириини талкынан имитэр, дэйбиир тутааҕын кыһар, мин барытын таҥабын, силимниибин, киэргэтэбин», — диэн Сардаана Николаевна кэпсиир.
Ол курдук, кинилэр сахалыы сувенирдары, сахалыы орнаменнаах паннолары, көбүөрдэри, харысхаллары, дэйбиирдэри, кылтан оҥоһуктары, муостан сувенирдары, маһы кыһан оһуордары, туостан оҥоһуктары уонна да атыттары оҥороллор.
Олесовтар оҥоһуктарынан киэҥ эйгэҕэ көрдөрүүгэ таһаарар сыалтан, өрөспүүбүлүкэҕэ буолар норуот маастардарын быыстапкаларыгар көхтөөхтүк кыттыбыттар. Кинилэри «Саха сиригэр оҥоһуллубут» СӨ урбааннарын ассоциацията бэлиэтии көрөн чилиэн буоларга ыҥырбыт. Ассоциация чилиэнэ буолан баран, Сардаана Николаевна урбаан быһыытынан өйө-санаата быдан дириҥээбит. «Ассоциация араас маастар-кылаастары, квалификацияны үрдэтэр куурустары тэрийэр, онно сылдьабын. Аны Москваттан оҥоһуктарбар сертификат ыларбар көмөлөстө. Бу олус биһиэхэ, урбааннарга күндү, олус баҕалаах докумуон буолар. Бу докумуон мин оҥоһуктарым хаачыстыбаларын дакаастыыр», — диэн кини өрө көтөҕүллэн олорон кэпсиир.
Ол курдук, Сардаана Николаевна сахалыы уус-уран оҥоһуктарынан биисинэһин сайыннарарыгар кыах баарын билэн олус үөрбүтүн кэпсиир. «Миэхэ Өрөспүүбүлүкэ предпринимательствоҕа министиэристибэтин иһинэн үлэлиир «Мой бизнес» кииҥҥэ бара сырыт, онно алын бизнестээхтэргэ көмө оҥорор кэккэ бырагыраамалаахтар диэн урбааннар ассоциациятыгар сүбэлээбиттэрэ. Бараммын бастаан консультация ыллым уонна миэхэ сөптөөх көмө оҥоруу миэрэтигэр куонкуруска кыттынным», — диэн кини кэпсиир.
Ол курдук, Олесовтар уус-уран оҥоһуктарынан биисинэстэрин аата, тус бэлиэтэ, социальнай ситимҥэ рекламалыыр сирэйэ суох эбит. Этэргэ дылы, кыһыл тылларынан эрэ кэпсии сылдьыбыттар, дьон кинилэргэ оҥоһуктарын атыылаһа «этэрбэс араадьыйатын» истэн кэлэр эбит. Ол саҕана Сардаана Николаевна: «хайдах гынан дьоҕус тэрилтэбин ааттаан-суоллаан, тус бэлиэлээн, аатын-суолун киэҥник тарҕатыахпын сөбүй?», — диэн толкуйга сылдьар кэмэ эбит.
Кини «Мой бизнес» кииҥҥэ оруобуна кини ирдэбилигэр сөптөөх көмө миэрэтэ баарыттан олус үөрбүт. Ол курдук, предпринимательство министиэристибэтэ алын биисинэһи өйүүр өҥөлөр кэлимнэрин бэлэмнээбит эбит. Биир оннук өҥөнөн урбаан бэйэ дьыалатын брендбугун, рекламатын, тус бэлиэлээх бакыаттарын, сууларын уонна социальнай ситиминэн билиһиннэриини оҥоруу буолар эбит. Бу өҥө көмөтүнэн урбааннар атыыларын-эргиэннэрин кэҥэтиэхтэрин, өрөспүүбүлүкэ таһыгар тахсыахтарын сөп.
Сардаана Николаевна бу өҥөнү оҥоруу миэрэтигэр хапсан, 30 тыһ. солк. көмөҕө тиксибит. «Бастаан атын урбааннары кытары билсиһии буоларыгар, мин эрэ тэрилтэм аата суох курдуга. Бары наһаа үчүгэйдик бизнестарын билиһиннэрэллэрэ, аатын ааттыыллара, онтулара олус дорҕоонноохтук иһиллэрэ. Мин буоллаҕына: “ИП Олесова” диирим, онтум үчүгэйдик өйдөммөтө чуолкай», — диэн кини кэпсиир. Ол курдук, «Мой бизнес» киин көмөтүнэн кини дьоҕус тэрилтэтэ, ханнык баҕарар бэйэтин ытыктыыр тэрилтэҕэ буоларын курдук, ааттанна, визиткаланна, анал логотиптаах бакыаттанна, наклейкаланна уонна социальнай ситимҥэ тус сирэйдэннэ.
«Ааппытын олус өр толкуйдаабыппыт. Уус-уран оҥоһуктарынан дьарыктанар тэрилтэлэр сахалыы тустаах ааттары барытын ылбыттар эбит. Биһиги «Суол-Иис» диэн аакка тохтообуппут. Биһиги оҥоһукпут хас киһи сүрэҕэр суол хааллардын, сылааһынан сыдьаайдын диэн санааттан таллыбыт. Логотиппытынан силиһэ иннэ ойуулаах Сардаана сибэкки буолар. Дьэ, ааттанан-суолланан, логотиптанан дьыалабыт чуолкай омооннонно», — диэн күлэр урбаанньыт.
Олесовтар уус-уран оҥоһуктара улахан таһымнаах куонкурустарга кыайбыта кэрэхсэбиллээх. Хабаровскайга Приамурскай быыстапка-ярмаркаҕа ситиһиилээхтик кыттан сертификат ылбыт. 2020 сыллаахха «Кыһын Саха сириттэн саҕаланар» өрөспүүбүлүкэ фестивалын иһинэн буолбут «Саха сирин бастыҥ туристическэй сувенира» диэн куонкурус кыайыылааҕынан буолбут. Маны таһынан өрөспүүбүлүкэ таһымнаах быыстапкаларга кыттыбытын туоһулуур наҕараада суруктар үгүстэр. Сардаана Николаевна быыстапка кэмигэр сувенирдары оҥоруу кистэлэҥигэр үөрэтэр маастар-кылаастары оҥорор эбит. Ону таһынан Олесовтар кырдьаҕастарга, элбэх оҕолоохторго, устудьуоннарга спонсор быһыытынан көмөлөһөрүн истэн кэрэхсии саныыбын.
Бу курдук, Сахабыт сирин биир умсугуйан туран үлэлиир урбаанын туһунан кэпсээтим. Кини саҥа бэйэ дьыалатынан дьарыктанан эрэ дьоҥҥо сүбэлиир. «Олох бэйэҕит иһигэр бүгэн баран сылдьымаҥ, атын урбаанньыттары кытта билсиҥ. Ону таһынан “Мой бизнес” кииҥҥэ сылдьан сүбэ-ама ылыҥ. Кинилэр кэлбит киһиэхэ барытыгар көмөлөһө сатыыллар. Бастаан сүбэлииллэр, ол кэннэ бэйэҥ быһаараҕын хайдах салгыы үлэлииргин. Мин 2018 сылга ИП буолан баран “Мой бизнес” кииҥҥэ бара сылдьыахпын баҕарбытым, ол эрээри, эдэрдэргэ эрэ көмөлөһөллөрө буолуо дии санаабытым. Онтум барыларыгар көмөлөһөллөр эбит», — диэн Сардаана Олесова мичээр аргыстаах кэпсээнин түмүктээтэ.
Өрөспүүбүлүкэҕэ норуот уус-уран оҥоһуктарын салаатыгар 6 тыһыынча киһи курдук үлэлиир. Ол онтон 60 киһи урбааннарынан буолаллар. 200 тахса киһи норуот маастардарын аатын ылбыттар, оттон 400 тахса киһи норуот уус-уран дьарыгын маастардарын аатын ылбыттар.
Урбааннарга көмө миэрэлэрин туһунан сиһилии иһитиннэриини call-киин 88001005880 төлөпүөнүнэн, «СӨ алын уонна орто урбааннарын порталыгар баар «Быһа ситим» сервис нөҥүө ылыаххытын сөп.