Дьиҥ чахчы үлэлиир дьоҥҥо өйөбүл оҥоробут, оҥоро да туруохпут
Ааспыт нэдиэлэҕэ улууспутугар СР предпринимательстваҕа уонна инновационнай сайдыыга миниистирэ А.А. Сафронов кэлэн рабочай сырыытынан кэлэн барда. Кини былаан быһыытынан ыам ыйын 11 күнүгэр кэлиэхтээх эбит да, барыбытын аймаабыт халаан уута мэһэйдээбитэ.
Аны гаһынан заправкаланар буолуохпут
Миниистир улууска биир күннээх үлэтэ „Газторг“ ХЭТ салалтатын кытта көрсүүттэн саҕаланна. Көрсүһүүгэ улуус баһылыгын бастакы солбуйааччы И.С. Климентов, баһылыгы тутууга солбуйааччы Д.Д. Иванов, республика предпринимательствоҕа фондатын Аммаҕа салаатын салайааччыта Дь.А. Юшков, КУМИ салайааччыта М.В. Трифонов кыттыыны ыллылар. Маны сэргэ биир дойдулаахпыт, меценат Р.Е. Федотов кыттан бэйэтин санаатын тириэртэ. „Газторг“ тэрилтэ директора А.К. Лыткин тэрилтэ хайдах үлэлиир былааннааҕын, улуус өртүттэн туох ирдэбил турарын, инники былааннар тустарынан билиһиннэрдэ.
-Бу тэрилтэ илин эҥэр улууска бастакытын кэлэ сылдьар. Ол курдук республика үрдүнэн 3 заправкалаахтар. Илин эҥэргэ Аллараа Бэстээххэ уонна Аммаҕа оҥороору гыналлар. Кинилэр биһиэхэ этиилээх тахсыбыттара. Ол кэнниттэн биһиги заправка туруохтаах сирин бары ирдэбиллэргэ эппиэттиир гына буллубут. Онон бары докумуоннара табыллан, уотун киллэриитин быһаардахтарына от ыйыгар заправка үлэҕэ киириэ диэн эрэнэбит, — диэн этэр баһылыгы тутууга солбуйааччы Д.Д. Иванов.
Биллэн туран гаһынан заправка кэллэҕинэ уматыкка быдан кэмчилээһин тахсар. „Газторг“-тар этэллэринэн сайыҥҥы кэмҥэ газ биир лиитирэтэ 28-29 солк., онтон кыһыҥҥы суол аһылыннаҕына 26-27 солк буолуо диэн этэллэр. Онтон билигин билэргит курдук бензиммит эмиэ ыараата, 50-тан тахса солку. буолла. Газ уматыгы таһыы улахан ирдэбиллээх. Биллэрин курдук манна эрдэ чааһынай киһи эмиэ заправка тэрийэ сатаабыта да, лицензия ылбакка, бу бэрт наадалаах дьыала тохтоон хаалбыта. Дьэ онтон бу билигин, бэйэлэригэр эрэллээх, чуолкай былааннаах эдэр дьон илин эҥэр улуустарыгар чэпчэки сыаналаах уматыгы аҕалыыга үлэлэһэн эрэллэрэ үөрдэр. Билиҥҥи былаанынан улуус салалтата Амма-Аллараа Бэстээх республиканскай суол трассатыгар турар „Туймаада нефть“ АЗС аттынан сир биэрэн заправка онно тутуллара былааннанар. Заправка тутулуннаҕына өссө нэһилиэнньэҕэ анаан бытовой газ баллоннарын кытта заправкалыахтара. Дьэ оччотугар уоппутугар эмиэ кэмчилиир, уот бардаҕына хайа баҕарар астанар кыахтанабыт. Быһатын эргиччи барыстаах буолабыт. Манна саамай сүрүнэ- заправка тохтообокко үлэлиэн, уматыга хаһан баҕарар баар буоларын хааччыйыы.
Олохтоох бизнеһи сайыннарыыга үлэлэһэргэ бэлэмнэрин эттилэр
Миниистири кытта көрсүһүүгэ элбэх бэйэ дьыалатын тэринэн үлэлии сылдьар дьон кэлэн бэйэлэрин санааларын, этиилэрин эттилэр. Ол иннинэ Антон Александрович халаан уутугар кинилэр министиэристибэлэрэ хайдах үлэлэһэ сылдьарын, туох-ханнык көмө оҥоһуллубутун туһунан билиһиннэрдэ. Предпринимательства фондатын киинин улууска салайааччыта Дь.А. Иванов халааҥҥа эмсэҕэлээбит предприниматэллэр балаһыанньаларын, төһө хоромньуну көрсүбүттэрин кэпсээтэ. Ол курдук быйылгы сааскы халаан уутугар 7 предприниматель дьиэтэ-уота, базата эмсэҕэлээбит. Ол курдук Промкомбинакка баар ИП Н.М. Николаева „Амма полуфабрикаттара“, мебелинэн дьарыктанар С.С. Софронов, Абаҕаҕа Н.С. Кайдалов „Белый мамонт“, Амма Наахара Саһыл учаастагар баар Ф.П. Яковлева „Аммалыын алтыһыы“ турбазалара ордук улахан улахан хоромньуну сүкпүттэр. Онтон предпринимателлэр хоромньуларын толуйууга ханнык да көмө суоҕунан, манна хайа эмэ өртүнэн көмөлөһүөххэ наадатын, онно үлэ бара турарын эттэ. Салгыы кини улуус салалтатын кытта олохтоох производстваны сайыннарыыга ханнык-туох былааннар баалларын иһитиннэрдэ.
Кэпсэтиигэ КУМИ салайааччыта М.В. Трифонов, „Амма“ СППК директора А.А. Черноградскай, „Бөтүҥ“ ТХПК бэрэссэдээтэлэ Л.С. Левин, предприниматэллэр А.К. Фомин, С.Б. Софронов бэйэлэрин этиилэрин, кыһалҕаларын туруорустулар. Киирбит этиилэри миниистир болҕойон истэн, боппуруостары биэрэн, тэҥҥэ үлэлэһэргэ бэлэмин биллэрдэ. Кини сотору кэминэн олохтоох производство фондата тэриллэн 40 мөл. солк. диэри 5 бырыһыаннаах сойуом бэриллэн, үлэлиир, түмүктэри көрдөрөр предприниматэллэргэ бэриллиэ диэн иһитиннэриитин бары да сэргээн иһиттилэр. Көрсүһүү кэнниттэн боппуруостаахтар миниистири кытта тус кэпсэтиилэрэ буолла.
-Мин бу үлэлиирим тухары 28 улууска сырыттым уонна биир өйдөөтүм. Ол эбэтэр кумааҕыны үчүгэйдик оҥорор, бырайыактарын сатаан саҥаран көмүскүүр эрээри, ону олоххо кыайан киллэрбэт уонна докумуоннары оҥорууга мөлтөх, үлэлэрин кыайан кэпсээбэт эрээри, бэйэлэрин дьыаларын тэрийэн күүскэ үлэлии, түмүктэри көрдөрө, үлэ миэстэтин таһаара сылдьар предприниматэллэр диэн тус туһунаннар эбит диэн өйдөөтүм. Онон биһиги докумуоннарын кыайан оҥорбот, сатаан көмүскээбэт, ол эрээри дьиҥ үлэлии сылдьааччыларга болҕомтобутун ууран көмөлөһүөхпүт, өйүөхпүт. Аммабар бу бэһис кэлиим. Бу сырыыбар араас эбийиэктэргэ сылдьан, предприниматэллэри көрсөн, кэпсэтэн олус астынным. Холобура „Сладкий остров“ кафе хаһаайката Ирина Кузнецова көмө ылбыт харчытын барытын толору туһанан, 7-с Оонньууларга бэлэмнэнэн кафе туттубут, өссө салгыы таһаарыылаахтык үлэлии сылдьар эбит. Дойдубар сылдьан, элбэх киһини кытта кэпсэтэн, Амма сайдыбытын, дьон-сэргэ салгыы сайдыыга үлэлэһэргэ бэлэмнэрин көрдүм. Онон бэркэ астынан бардым, туһалаах сырыы буолла диэн сыаналыыбын. Халаан уутугар түбэспиттэргэ биһиги өртүбүтүттэн болҕомто баар буолуо диэн этэбин, өссө да кэлэ сылдьыахпыт, хайа кыалларынан көмөлөһүөхпүт, — диэн эттэ республикабыт предпринимательствоҕа уонна инновационнай сайдыыга миниистирэ А.А. Сафронов.
Редактор газеты «Амма олоҕо,» Наталья Бубякина