«Сунтарцеолит» ХЭТ саҥа бородууксуйаны оҥорон таһаарар салаатын салайааччыта Иван Кириллинныын Устьеҕа олохтоох цеолиттан таас дьиэлэри тутууга анаан бородууксуйаны оҥорор сыаҕын үлэтин билсэ тахса сырыттыбыт.
Бу 2020 сылтан үлэлиир, бэйэлэрэ сөбүлээн ааттыылларынан «Технопарк» Устье бөһүөлэгиттэн 2 килэмиэтир тэйиччи ойуур иһигэр турар. Тиийбиппит үлэ-хамнас үгэнэ. Бородууксуйа хаачыстыбатыгар, састаабыгар эппиэтинэстээх инженер-технолог Сергей Герасимов үлэтин билиһиннэрдэ. Икки сыахха барыта 13 киһи үлэлиир. Бастакы сыахха пеноцеолитовай блогу оҥороллор. Бэлэм бородууксуйа оҥоһуллан тахсыар диэри 3 линиянан бэрт уустук үлэ барар эбит. Олох боростуойдук быһаардахха, цеолиты бороһуок курдук үлтү мэһийэллэр, онно щелочь (едкий натрий) куталлар, суода холбууллар, бункерга киллэрэн 830 кыраадыска диэри ититэллэр. Саха сирин ханнык да оройуонугар суох маннык блок ыйааһына чэпчэкитинэн, сылааһы тутарынан уратылаах. Оттон иккис сыахха щебёнканы, кумаҕы, сиэмэнтэни булкуйан, сөбүгэр уу кутан, таас блок оҥороллор. Бу ыйааһынынан ыарахан, бөҕө-таҕа бородууксуйа Сунтаар сэлиэнньэтигэр саҥа таас тутууларга хамаҕатык барар.
«Технопарк» бородууксуйатын ааспыт 2021 сыллаахха ханнык тутуулар туһаммыттарын сыыппаралартан билсиһиэҕиҥ. «Сунтарцеолит» ХЭТ бэйэтин иһинэн үлэлиир «Сунтарэнергоҕа» бэйэтин сайаапкатынан 1500 блок, 4000 полублок бэриллибит. Итинтэн салгыы маннык тэрилтэлэр таас дьиэ тутуутугар ылбыттар: «Дабанстрой» ХЭТ 37500 блогу, 25000 полублогу, «Главстройкомплекс» ХЭТ 26625 блогу, 27125 полублогу, «Эксперт 78» ХЭТ 10200 блогу, «Айан суол» ХЭТ 9017 блогу, 6144 полублогу.
Бу матырыйаалтан таҥыллан Сунтаарбыт улууһугар бэртээхэй таас дьиэлэр дьэндэһэллэр. Исписэлиистэр ааҕан- суоттаан көрөллөрүнэн атын сиртэн тиэллэн кэлэр матырыйааллааҕар миэстэтигэр оҥоһуллар бородууксуйа сыаната быдан чэпчэки. Бу 2022 сылга Устьеҕа өр кэтэспит, туруорсубут үс этээстээх, 30 кыбартыыралаах уопсай дьиэҕэ аан бастаан боруобалаан пеноцеолитовай блогунан дьиэ тутан эрэллэр. Кэлэн иһэн онно сылдьан көрбүппүт тутааччылар акылаатын түһэрэ сылдьаллар. Онон, Сунтаарбыт сайдыытын инники кэскилэ бу манна баар эбит.
