Туох барыта кэмнээх, кэрдиистээх… Ыра санааҕар кыралаан хардыылаан, сүрэххэр иитиэхтээн сыллата тиийэн иһэриҥ киһиэхэ эбии дьулууру эбэр, туоллаҕына ис-иһиттэн дуоһуйан, үлэҥ-хамнаһыҥ да тахсыылаах буолааччы. Бу курдук Сааскылаахха эдэр асчыт Зинаида Андриановна Андросова бу сыл алтынньытыттан саҕалаан чааһынай предприниматель буолан бэкээринэтигэр килиэп, бурдук аһын атыылыыр. Маныаха СР үлэҕэ уонна социальнай сайдыыга министиэристибэтэ аҕыйах дохуоттаах ыалга, биирдиилээн дьоҥҥо бэйэлэрин дьыалаларын тэринэллэригэр социальнай контракт киллэрбитэ көмө тирэх, өйөбүл буолбут.
Минньигэс астаах биэкэр Зинаида олохтоох бэйэбит кыыспыт, тапталын Егоры көрсөн билигин үс оҕолоох Сааскылаах биир дьоллоох дьиэ кэргэнэ.
Уолаттар Андриан, Артем улаатан аҕаларыгар, кыыстара Асель ийэтигэр улахан көмө дьоннор. Ыал аҕа баһылыга Егор Евгеньевич ОДЬКХ салаатыгар нефтебазаҕа ситиһиилээхтик үлэлиир. Маны сэргэ кини кэргэнигэр бурдугун аҕалыытыгар, күннэтэ уутун-хаарын дьаһайан, бэлэмнээн биэрэр.
Бу иннинэ Зинаида «Тугутчаан» оҕо саадыгар, салгыы Н.Е. Андросов аатынан МУП гостиницатыгар асчытынан үлэлээбитэ. Онон уопут, билии-көрүү, астыырга сатабыл да баар буоллаҕа. Бизнес эйгэтигэр хайдах киирбитин бэйэтин кэпсээниттэн истиэҕиҥ:
— Дьиҥэр, бэйэм дьонум астыырын көрөн үөрэммитим, киһи сатыырын киһи сатыахтаах дии саныыбын. 2012 сылтан саҕалаан дьоҥҥо-сэргэҕэ бурдук аһын астаан атыылаабытым. Бэрэски, пицца, булочка, атын да астары.
Бу сылтан бэйэм испэр бизнес эйгэтигэр киириэхпин саныырым эрээри, тоҕо эрэ салларым. Дьарыгырбыт киһи диэн толкуйдаан эрэммин, санаабын уларытан тэрилтэҕэ киирэн хаалааччыбын. Онтон быйыл миэхэ хата аартыгым арыллан биэрдэ, ол урут бэйэтэ анал пекарнялаах Саргылана Томпорова үтүө дьайыытынан, көмөтүнэн.
Дьоммун кытта сүбэлэһэн баран, бириэмэбит дьэ кэлбит эбит диэн, бэлэм бэкээринэни ылан үлэлээн-хамсаан эрэбит. Маны атыылаһарбар потребительскэй кредит ыллым уонна улуустааҕы социальнай көмүскэл управлениета көмө оҥорбута.
Ол курдук начальник Фаина Николаевна Степанова соцконтракт баар диэн сүбэлээн-амалаан биэрбитэ. Онон, чааһынай урбаанньыт буолуом иннинэ аҕыйах дохуоттаах ыалга хапсаммын, соцконтракт квотатыгар баттаһаммыт 250 тыһ. ылан, бэкээринэбин төлүүрбэр эбии харчы оҥостубутум, аҥаарын, эппитим курдук, потребительскэй кредит ылбытым.
Бэйэм-бэйэбэр үлэлиирим үчүгэй баҕайы, үөрэбин аҕай. Саамай кылаабынайбыт бурдукпутун Н.Е. Андросов аатынан МУП-тан ылабын. Аны чэпчэтиилээх субсидияламмыт бурдук диэн баар эбит, ону эһиил билиэхпит.
Билигин улуус дьаһалтатыгар дьоҕус урбаанньыттарга көмө харчы биэрэллэригэр күрэх буолан эрэр. Онно кыттар баҕалаахпын. Сахабыт сирин СР үлэҕэ уонна социальнай сайдыыга министиэристибэтэ саҥа саҕалыыр киһиэхэ маннык көмө оҥороро
сүрдээх тирэх, күүс-көмө буолар эбит.
Аны килиэппитин орто бөһүөлэккэ «Сайдыы», «Якутяночка» маҕаһыыннарга таһааран атыылыыбыт, бачча тымныыга манна кэлэ тураллара аҕам саастаахтарга ыарахаттардаах. Түгэнинэн туһанан, махтаныахпын баҕарабын ИП «Корякин» дьоҕус урбааннаах Марианна Анатольевна Корякинаҕа.
Кини бэйэтэ массыынанан кэлэн килиэбин ылан барар, оннук ураты киһиэхэ болҕомтолоох. Бу иннинэ массыынабыт суох буолан таксинан сылдьар этим.
Бэйэлэрэ дьыала арыйан үлэлиэн баҕалаахтарга куттанымаҥ, ыра санааҕытын олоххо киллэриҥ диэм этэ. Киһи бастаан бу бизнес эйгэтигэр сэрэхэдийэр, мунаарар эбит. Маныаха Анаабырбыт үтүө санаалаах уонна анал идэлээх үлэһиттэрэ наһаа көмөлөстүлэр.
Ол курдук “Мой бизнес” Анаабырдааҕы салаатын салайааччыта Николай Иванович Находкин, кэргэнинээн Пелагея Владимировналыын бизнес-былааммын оҥорорго, регистрация ааһарбар олох абыраатылар. Социальнай управление начальнигар Фаина Николаевнаҕа, үлэһитигэр Сияна Егоровнаҕа эмиэ истиҥ махталбын тиэрдэбин.
Киһиэхэ кыра да наада диэбит курдук, килиэбиҥ, бурдук астарын минньигэс диэтэхтэринэ олус үөрэбин. Санаам көтөҕүллэр, тиэстэм үллэн таҕыстаҕына үөрүүнэн тута астаан барабын.
Асчыт кыыспыт Зинаида күҥҥэ ортотунан 40 килиэби буһарар. Бэрэскини — 50 солк., булочканы – 35 солк. күннэринэн аттаран астыыр. Билигин эт кэмчи буолан бэрэскитин иһин сороҕор хортуоскалыыр. Бурдук астарга балтыта Маша көмөлөһө сылдьар.
Сарсыарда 5-6 чааска үлэтигэр кэлэр, билиҥҥитэ соҕотоҕун үлэлиир, онто соҕотох киһиэхэ сылаалааҕа биллэр. Инникитин бэйэтэ сайдан бурдук астары элбээтиннэрэр баҕалаах, кыаҕырдаҕына көмөлөһөөччү үлэһит ылыан баҕарар.
Саргылаах саҥа дьылбытын сотору олохтоохтор бары долгуйан көрсүөхпүт. Маныаха “Бырааһынньыктарга бэрэски, бурдук астарга сакаастыылларыгар сайаапка ылыаҕым”, — диэн Зина былаанныыр.
Бу курдук аһылык астаан дьоҥҥо тиэрдэн биэрии өҥөтүттэн саҕалаабыт Зинаида Андросова ыра санаатын олоххо киллэрэн, нэһилиэнньэҕэ күннэтэ наадалаах минньигэс бэйэлээх килиэби астыырыттан бары да астына бэлиэтиибит.
Улууспутар баар үлэтэ суох эбэтэр истэригэр “буорахтаах”, дьоҕурдаах эдэр дьоммут маннык урбаан эйгэтигэр хорсуннук ылсан, республикабыт өйүүр соцконтракт сөбүлэҥин түһэрсэн олохторун суолун тобулаллара кэрэхсэниэх эрэ тустаах.
